Քիմիաի դասարանական առաջադրան 29.09.17

Այն հատկանիշները որոնք բնութագրում են նյութը  կոչվումեն հատկություններ,նաև այն հատկանիշները որոնք նմանվում կամ տարբերվում են ՝ կոչվում են հատկություններ :Հատկությունները լինում են ֆիզիկական,քիմիական և ֆիզիոլոգիական:

Նյութի ֆիզիկական հատկություններն են ՝ ագրեգատային վիճակը (պինդ ,հեղուկ ,գազային ) , գույնը , հոտը, համը,լուծելիությունը ջրում ,խտությունը,հալման,եռման ջերմաստիճանը ,ջերմա և էլեկտրահաղորդականաություն ,պլաստիկություն,մետաղական փայլ :

Բոլոր մետաղները բացի սնդիկից ՝ բոլորը պինդ են ,ունեն մետաղական փայլ ,պլաստիկ են և ունեն ջերմա և էլեկտրահաղորդականաություն:

Նյութի քիմիական հատկություններն են՝ այդ նյութի փողազդեցությունը այլ նյութերի հետ և նոր նյութերի հետ առաջացումը :

Նյութի ֆիզիոլոգիական հատկությունը ՝ դա նյութի ազդեցությունն է կենդանի օրգանիզմների վրա :

t-ջերմաստիճան

m- զանգված

v-ծավալ

ρ-խտություն

Գործնական աշխատանք`նյութերի ֆիզիկական հատկությունների ուսումնասիրում

Գործնական  աշխատանք `Նյութերի հատկությունների ուսումնասիրում`

Ղեկավարվելով  հետևյալ  սխեմայով  բնութագրեք  հետևյալ  նյութերի` երկաթի,արծաթի,ոսկու, ջրի,կերակրի աղի,պղնձի,կավճի,ալյումինի,պղնձարջասպի , ածխաթթու գազի , շաքարի, էթիլ սպիրտի, քացախաթթվի, ացետոնի  ֆիզիկական հատկությունները  և  ֆիզիոլոգիական  ազդեցությունը  կենդանի   օրգանիզմների  վրա: 

Աղյուսակի սյունակում գրանցե՛ք տեղեկություն նյութի հոտի մասին: Ձեռքի թեթև շարժումով նյութի մակերեսից օդն ուղղեք ձեր կողմը և որոշե՛ք հոտ ունի՞արդյոք նյութը

Նյութի անվան.	Ագրեգ. վիճակը	գույնը	հոտը	համը	Խտու- թյունը	Լուծ. ջրում	tհալմ. tեռմ.	Ջերմա- Էլեկտրա-հաղորդակց.	Պլաստ.
Ջուր	հեղուկ	–	–	–	1,00	0	100	–	–
Պղինձ	Պինդ	մոխրագույն	–	–	8,96	1083	2543	–	+
Երկաթ	պինդ	կարմիր	–	–	7,87	1539	2870	–	–
Սպիրտ	հեղուկ	–	+	+	0,79	+		–

Տնային առաջադրանք կենսաբանությունից

1.Պատրաստել էլեկտրոնային նյութ բակտերիաների կառուցվածքի և արդյունաբերության մեջ օգտագործման եղանակների վերաբերյալ:

Բակտերիաներն ունեն կենդանի օրգանիզմներին բնորոշ հատկությունները՝ աճում են, զարգանում, նյութափոխանակություն են կատարում, բազմանում և այլն։ Ներկայումս բնութագրված են մոտ տասը հազար բակտերիա, սակայն իրականում գոյություն ունի միլիոնից ավելի տարբեր տեսակի բակտերիաներ։ Բակտերիաները կյանքի նախնական ձևերն են։ Դրանք շատ փոքր են և տեսանելի են միայն մանրադիտակով։ Սովորաբար բակտերիաների երկարությունը չի անցնում մի քանի միկրոմետրից և լինում են տարբեր ձևերի։ Բակտերիաները տարածված են ամենուր՝ հողում, ջրում, օդում, բույսերի, կենդանիների և մարդկանց օրգանիզմներում։ Դրանց կարելի է հանդիպել այնտեղ, որտեղ թվում է, թե կյանքի գոյության համար անհրաժեշտ պայմաններ չկան։ Ըստ տարբեր հաշվարկների աշխարհում կա հինգ նոնիլլիոն  բակտերիա:Բակտերիաները լինում են ցուպիկաձև, գնդաձև, ստորակետաձև, պարուրաձև։ Դրանք բավական ակտիվ կյանքով են ապրում։ Օրվա ընթացքում կարող են ուտել իրենց զանգվածից 30 անգամ ավելի սնունդ։ Երբ խոնավությունը, սնունդը, ջերմաստիճանը և այլ պայմաններ բարենպաստ են, բակտերիաները շատ արագ աճում և բազմանում են։Բակտերիաների մեծամասնությունը չունի քլորոֆիլ և նյութափոխանակության համար օգտագործում է ոչ թե Արեգակի էներգիան, այլ իրենց միջավայրում գտնվող անօրգանական և օրգանական միացությունների քիմիական փոխարկումների հետևանքով առաջացած էներգիան։ 

2.  Բացատրել կաթի թթվելու պրոցեսը, (ովքեր չեն բացատրել):

Կաթի մեջ կան քաղցր բջջիջներ ,և այդ բջջիջների պատճառով  կաթը թթվում է

Որ երկրներն ունեն բնական գազի առավելագույն պաշարները

ՌՈՒՍԱՍՏԱՆ – 47.8 տրլն մ3 կամ բնական գազի համաշխարհային պաշարների 24.2%-ը: Տարածքով աշխարհի ամենամեծ պետությունը տիրում է մորորակի բնական գազի մոտ մեկ քառորդին և հանդիսանում է դրա ամենախոշոր արտահանողը: Ռուսական գազն առավել մեծ չափով տեղափոխվում է Կենտրոնական ու Արևելյան Եվրոպա, Թուրքիա և Ճապոնիա:

ԻՐԱՆ – 33.8 տրլն մ3 կամ բնական գազի համաշխարհային պաշարների 17.1%-ը:Իրանը, մի քանի տարի շարունակ գտնվելով արևմտյան պատժամիջոցների տակ, չի կարողացել մեծածավալ գազ արտահանել: Սակայն ս.թ. հուլիսի 14-ին ձեռք բերված համաձայնությունից հետո Իրանը “մեծ ախորժակով” կմտնի բնական գազի շուկա:

ՔԱԹԱՐ – 25 տրլն մ3 կամ բնական գազի համաշխարհային պաշարների 12.7%-ը: Այս երկրի գազի արտահանումը խիստ դիվերսիֆիկացված է: Հիմնական սպառողներն են Ճապոնիան, Չինաստանը, Իսպանիան, Հնդկաստանն ու Թայվանը: Քաթարը տարանցման խնդիրների պատճառով դեռևս հուսալի մատակարար չէ Կենտրոնական ու Արևելյան Եվրոպայի համար:

ԱՄԵՐԻԿԱՅԻ ՄԻԱՑՅԱԼ ՆԱՀԱՆԳՆԵՐ – 8.7 տրլն մ3 կամ բնական գազի համաշխարհային պաշարների 4.4%-ը:Արտահանման գլխավոր ուղղություններն են հարևան Կանադան և Մեքսիկան: Չնայած լուրջ էներգառեսուրսներին` ԱՄՆ-ը ևս ահռելի ծավալի գազ է ներկրում:

ՍԱՈՒԴՅԱՆ ԱՐԱԲԻԱ – 8.2 տրլն մ3 կամ բնական գազի համաշխարհային պաշարների 4.1%-ը:Սաուդյան Արաբիան, շեշտը դնելով նավթի արդյունահանման վրա, բնական գազն ուղարկում է ոչ ավելի հեռու, քան Օման:

ԹՈՒՐՔՄԵՆՍՏԱՆ – 7.5 տրլն մ3 կամ բնական գազի համաշխարհային պաշարների 3.8%-ը: Թուրքմենստանն իր գազն ուղղում է հիմնականում Չինաստան և Իրան: Նկատենք, որ Իրանը ևս ահռելի ծավալներով բնական գազ ունի սեփական տարածքում, սակայն միաժամանակ ներկրում է:

ԱՐԱԲԱԿԱՆ ՄԻԱՑՅԱԼ ԷՄԻՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ – 6 տրլն մ3 կամ բնական գազի համաշխարհային պաշարների 3%-ը:ԱՄԷ-ն, լինելով գազով ապահովված երկիր, այնուամենայնիվ, դեռևս այն մեծ քանակությամբ չի արտահանում, այլ ընդհակառակը` ներկրում է: Այստեղ արտահանվող հիմնական ռեսուրսը նավթն է:

ՎԵՆԵՍՈՒԵԼԱ  – 5.5 տրլն մ3 կամ բնական գազի համաշխարհային պաշարների 2.8%-ը: Վենեսուելական գազն առավելապես ուղղվում է Արգենտինա և Ֆրանսիա: Այստեղ արտահանման հիմնական խնդիրը տեղափոխությունն է. գազը հեղուկացվում է և լցանավերով ուղարկվում սպառող երկրներ:

ՆԻԳԵՐԻԱ – 5.1 տրլն մ3 կամ բնական գազի համաշխարհային պաշարների 2.6%-ը:

Այս երկրի գազի հիմնական սպառողներն են Ճապոնիան, Ֆրանսիան և Բրազիլիան: Նշենք, սակայն, որ Նիգերիայում “Բոկո հարամ” ահաբեկչական խմբավորման գործունեության պատճառով այստեղից բնականի գազի արտահանման ծավալները կտրուկ նվազել են:

ԱԼԺԻՐ – 4.5 տրլն մ3 կամ բնական գազի համաշխարհային պաշարների 2.3%-ը: Ալժիրյան բնական գազի արտահանման գլխավոր ուղղությունները կենտրոնական Եվրոպայի երկրներն ու Թուրքիան են:

Տանը

Կոմիտասը որպես բանաստեղծ 

Կոմիտասը շատ հիասքանչ բանաստեղծ է, նա գրում է շատ հետաքրքիր, գեղեցիկ բանաստեղծություններ :Նրա բանաստեղծություները ոչ բոոլոր բանաստեղծություններինեն նման: Նրա մ իքանի բանաստեղծություններ շատ իմաստալից են: Կոմիտասի բանաստեղծությունները շատերին են դուր գալիս ,օրինակ ՝ իմ ամենասիրած բանաստեղծությունը Կոմիտասից ,,Ես սիրեցի անփուշ վարդ ,,-ն է ,այն կարծես որոշ մարդկանց մասին լինի:  Որոշ մարդիկ տգեղ են ,բայց բարի և ցավ չեն պատճառում, իսկ որոշ մարդիկ շատ գեղեցիկ են ,բայց վատն են և ցավ են պատճառում :Կոմիտասը որպես բանաստեղծ շատ իմաստալից ,բարի և հիասքանչ բանաստեղծ է : 

Իմ տան քիմիական նյութերը

Սա օծանելիք է

Սա ձեռքերի կրեմ է 

Սա ձեռքերը լվանալու օճառ

Սա շամպուն է 

Քիմիան և սնունդը

Բոլորիս հայտնի է ,որ քիմիական նյութերը օգտագործվում են նաև սննդի մեջ ,օրինակ ՝ բոլորիս հայտնի ֆաստ-ֆուդի մեջ :

Կան միքանի ֆաստ-ֆուդի ցանցեր ՝ որտեղ երբ կոտլետ կամ հոթ-դոգ են պատրաստում միս չեն օգտագործում ՝ օգտագործում են ճարպ ,օսլա,ներկանյութեր ,կոնսերվանտներ և այլ  քիմիական նյութեր: 

Իսկ որոշ ֆաստ-ֆուդ ցանցերում ֆաստ ֆուդը պատրաստում են ոչ սանիտարական պայմաններում :

Անցնենք խմիչքներին :Ֆաստ-ֆուդի հետ շատ են սիրում խմել Coca-cola ,Fanta կամ  Sprite գազավորված ըմպելիքները :Այդ խմիչքները  վնասակակար են և թունավոր :Այդ խմիչքները մարդկանց մոտ կարող են առաջացնել ՝ստամոքսային հիվանդությունների ,կարող են առաջացնել դիաբետ ,կամ նպաստել ավելորդ քաշի վրա:

Աշխատեք խուսափել ֆաստ-ֆուդից և այլ քիմիական սննդից:

Քիմիական գործիքներ

Գործնական  աշխատանք`  Ծանոթացում քիմիական նյութերի և սարքերի հետ: 

 Գրեք  բոլոր  սարքավորումների  անունները և նրանց կիրառումը:                              

Ամրակալ`




Քիմիական ամանեղեն`

Սպիրտայրոցի կառուցվածքը, նախապատրաստումը գործածության, վառելն ու հանգցնելը, բոցի  կառուցվածքը  և  նյութերի  տաքացումը  սպիրտայրոցի  վրա¦: 

Սպիրտայրոցի կառուցվածքը`

1.-Հեղուկաման (ապակյա կամ մետաղյա անոթ)

2. սկավառակով խողովակ

3. բամբակե պատրույգ

4. թասակ

Հեղուկամանի մեջ ձագարով լցվում է էթիլ (գինու) սպիրտ` ամանի ծավալի 2/3-ից ոչ

ավելի, սկավառակով խողովակի մեջ մտցվում է բամբակե պատրույգ այնպես, որ ծայրը խողովակից դուրս մնա 5-6 մմ: Երբ սպիրտայրոցը չի օգտագործվում, այն փակում են թասակով: Վառում են սպիրտայրոցը այրվող լուցկով: Չի կարելի այն վառել մեկ այլ սպիրտայրոցով. դա կարող է հրդեհի պատճառ դառնալ: Սպիրտայրոցի բոցը չի կարելի հանգցնել փչելով. դա վտանգավոր է. պարզապես պետք է ծածկել թասակով:

Սպիրտայրոցի բոցի առավելագույն ջերմաստիճանը 360C է:

 Մի քանի անգամ վառե՛ք և հանգցրե՛ք սպիրտայրոցը՝ պահպանելով կանոնները:

Հիշե՛ք

Չի կարելի սպիրտայրոցը վառել մեկ այլ սպիրտայրոցով. դա կարող է հրդեհի

պատճառ դառնալ:

 Չի կարելի սպիրտայրոցի բոցը հանգցնել փչելով. դա վտանգավոր է.

պարզապես պետք է ծածկել թասակով

Բոցի կառուցվածքը

Բոցի ներքին մասը (1) մյուսների համեմատ մութ է և առավել սառը: Այդ մասում

ածխաջրածիններ են: Բոցի պայծառ և լուսավոր միջին մասը (2) կազմված է վառե– լանյութի շիկացած մասնիկներից: Ներքին մասի համեմատ ջերմաստիճանն այդ գո– տում ավելի բարձր է, սակայն առավել բարձր ջերմաստիճան ունի բոցի վերևի մասը (3): Այդ մասում հիմնականում ածխածնի (IV) օքսիդ է:

Համոզվելու համար, որ բոցի 1-ին, 2-րդ և 3-րդ գոտիների ջերմաստիճանները տարբեր

են, կատարենք հետևյալ փորձը. լուցկու հատիկը բոցի մեջ տեղավորենք այնպես, որ հատի բոլոր երեք գոտիները: Կտեսնենք, որ լուցկին արագ կածխանա այն մասերում, որոնք ընկել են 2-րդ և 3-րդ գոտիներում : Նշանակում է՝ բոցի ջերմաստիճանն այդ մասերում ավելի բարձր է

Քիմիայի անվտանգության կանոնները

Աշխատելու  ընդհանուր  կանոնները.

1. Ուշադիր  լսեք  ուսուցչին  և  կատարեք  նրա  ցուցումները
2. Քիմիայի  կաբինետում  պիտի  աշխատել  արտահագուստով, ձեռնոցներով  և  ակնոցներով: Արգելվում  է  սնունդ  ընդունել
3. Աշխատանքային  սեղանը  պիտի  մաքուր  պահել, չպիտի  լինեն  ավելորդ  առարկաներ, որոնք  տվյալ  աշխատանքին  չեն  վերաբերվում
4. Աշխատանքը  ավարտելուց  հետո  մաքրեք  և  կարգի  բերեք  աշխատանքային  սեղանը
5. Խստիվ  արգելվում  է  կատարել  փորձեր, որը  չի  վերաբերվում  տվյալ  աշխատանքին, ձեռքերով  վերցնել  նյութերը, փորձել  նյութերի  համը:

Քիմիական  նյութերի  հետ վարվելու կանոնները.Փորձեր կատարելու  համար  դուք օգտագործելու  եք  տարբեր նյութեր, որոնք  գտնվում  են փակ  տարաներում, իսկ հեղուկ  նյութերը  փակ անոթներում:

1. Փորձեր  կատարելու  համար  վերցրեք  նյութերի  փոքր  բաժիններ: Պինդ  նյութերից  սովորաբար  պահանջվում  է  թեյի  գդալի  ¼  չափ, իսկ  հեղուկներից` 1-2 մլ:
2. Նյութերից  վերցնելու  ժամանակ  ամանների  խցանները  սեղանի  վրա  դրեք  շրջված, այսինքն  այն  մասով, որը  չի  մտնում  ամանի  մեջ:
3. Մի թողեք  նյութերով  ամանների  բերանը  բաց, նյութից  նմուշ  վերցնելուց  հետո  ամանի  բերանը  փակեք  և  դրեք  տեղը
4. Չօգտագործված  նյութերը  չի  կարելի  հետ  լցնել  մաքուր  նյութի  վրա, այլ  լցրեք  այդ  նպատակների  համար  հատուկ  նախատեսված  անոթի  մեջ:
5. Օգտվեք  միայն  այն  նյութերից, որոնց  վրա  գրված  են  անունները  և  որոնք  դրված  են  ձեր  սեղանի  վրա:
6. Պինդ  նյութերը  ամանից  վերցրեք  միայն  չոր  գդալիկով  կամ  փորձանոթով: Մինչև  նյութերը  փորձանոթի  մեջ  յցնելը`  ստուգեք  կոտրված  չէ  արդյո՞ք  փորձանոթի  հատակը  կամ  ճաքած  չէ՞ արդյոք:
7. Փորձեր  կատարելիս  միշտ  օգտագործեք  մաքուր  լաբորատոր  ամանեղեն:

Նախազգուշացումներ.1.Աշխատելիս  նյութերը չթափեք  ձեռքերին  և հագուստին, հատկապես հիմքերը  և  թթուները:

2.Փորձանոթում  լուծույթը տաքացնելիս  կամ եռացնելիս  անհրաժեշտ  է օգտվել  բռնիչից: Փորձանոթի բերանը  չի  կարելի  պահել ոչ  իր  և  ոչ  էլ լաբորատորիայում ներկաների  կողմը:

3.Մի  թեքվեք  դեմքով  դեպի փորձանոթի  բերանը, որտեղ եռում  է  լուծույթը, այն  կարող է  ցայտել  ձեր  դեմքին:

4.Նյութերի  հոտը  որոշելու նպատակով  չի կարելիանոթը  մոտեցնել  դեմքին, այլ ձեռքի  ափով  շարժում կատարեք  անոթի  բերանից դեպի  քիթը:

5.Թթուները  ջրով նոսրացնելիս (հատկապես խիտ  ծծմբական  թթուն)հիշեք  հետևյալ  կանոնը,պետք  է  թթուն  բարակ շիթով  դանդաղ  լցնել  սառը ջրի  մեջ  խառնելով:

     Առաջին  օգնություն. 1.Առաջին  օգնությունը  ցույց  տալ միայն  ուսուցչի  կամ լաբորանտի  մասնակցությամբ:

2. Մաշկիկամ  հագուստի վրա  թթու  թափելիս`  այդ տեղը  լվացեք  ջրի  շիթով  2–3րոպե  այնուհետև  մշակեք 2–3 %-անոց    

      նատրիումի հիդրոկարբոնատի (խմելու սոդայի)  կամ  ամոնիակի լուծույթով:

3. Մաշկիկամ  հագուստի վրա  ալկալու  թափվելիս անմիջապես  այդ  տեղը լվացեք  մեծ  քանակով  ջրով, հետո  բորաթթվի   

       կամ  քացախաթթվի  1–2%-անոց  լուծույթով, վերջում թրջոց  դրեք   կալիումի պերմանգանատի  1–2%-անոց լուծույթով:

Տնային առաջադրանք քիմիաից

Լրացուցիչ հարցեր և վարժություններ

1. Թվարկե՛ք նյութեր և մարմիններ (5-ից ոչ պակաս), որոնք դուք կարող եք գտնել ձեր տանը,և նշե՛ք, թե ինչի համար են նրանք օգտագործվում:

Նյութ

Ջուր-օգտագործում ենք խմելու համար

Հող-օգտագործում ենք ծաղիկներ տնկելու համար

Ատամի մածուկ-օգտագործում ենք ատամները լվանալու համար

Օճառ-օգտագործում ենք ձեռքերը լվանալու համար

Ներկ-օգտագործում ենք այն ներկելու համար
Մարմին

Գրիչ-օգտագործում ենք այն հրելու համար

Մահճակալ-օգտագործում ենք այն քնելու համար

Աթոռ-օգտագործում ենք նստելու համար

Հեռուստացույց-օգտագործում ենք այն հեռուստաալիքներ դիտելու համար

Հեռախոս-օգտագործում ենք այն խոսալու համար

2. Անվանե՛ք որևէ իր, որը կարելի է պատրաստել տարբեր նյութերից:

Բաժակ,սեղան,աթոռ :

2. Անվանե՛ք մի քանի առարկա, որոնք կարելի է պատրաստել մեկ նյութից:

Թղթադրամ ,ապակե բաժակ :

2. Ապակուց պատրաստված բաժակը նյո՞ւթ է, թե՞ մարմին:

Մարմին:

2. Հետևյալ շարքից առանձնացրե՛ք մարմինների և նյութերի անունները՝

ջերմաչափ, ջուր, պարաֆին, մոմ, պղինձ, մատանի, պոլիէթիլեն,

ապարանջան, արծաթ, սեղան, փայտ, դանակ, երկաթ, ալյումին:

Մարմին-ջերմաչափ,մոմ,մատանի,ապարանջան,սեղան,դանակ:

Նյութ-ջուր,պրաֆին,պղինձ,պոլիէթիլեն,արծաթ,թայտ,երկաթ,ալյումին:

6. Լրացրե՛ք բաց թողած նյութերի անունները.

ա)էլեկտրական լար բ) երկաթե պառաքաղ գ) ռեզինե գդակ

դ)ապակե բաժակ ե) պլասմասե քանոն զ) փայտեսեղան

7.Հետևյալ նյութերից որոնք են անօրգանական և որոնք օրգանական`

արծաթ,բուրդ,ավազ,ցեմենտ,փայտ,պողպատ,սառույց,ճարպ,շաքար,ցինկ:

Անօրգանական-ցեմենտ,պողպատ,ցինկ:

Օրգանական-արծաթ,բուրդ,ավազ,փայտ,սառույց,ճարպ,շաքար:

Դասարանական և տնային առաջադրանքներ քիմիաից

1. Ինչ է ուսումնասիրում քիմիան,քիմիայի ուսումնասիրման ոլորտները

Քիմյան ուսումնասիրում է  նյութերը ,նրանց բաղադրությունը , կարուցվացքը, հատկությունները,կիրառումը:

Քիմիաի ուսումնասիրման ոլորտներից են բժիշկությունը,ռազմագիտությունը,շինարարությունը,գյուղատնտեսություն:

2. Ինչպիսի բնագիտական գիտություններ գիտեք

Քիմիա, ֆիզիկա, կենսաբանություն, աշխարհագրություն, էկոլոգիա:

3. Ինչ է նյութը և մարմինը

Մեզ շրջապատող բոլոր առարկաները կոչվում են ֆիզիկական մարմիններ :Այն ինչից կազմված են ֆիզիկական մարմինները կոչվում են նյութեր:

Տնային առաջադրանքներ`Ինչ նյութերից են կազմված հետևյալ մարմինները՝քանոնը,արձանը,ամանեղենը,զարդերը   

Քանոն-փայտ, պլասմասա,ալյումին

Արձան-մարմար,գրանիտ,արծաթ,ոսկի,երկաթ,պղինձ,կավ,բրոնզ,սառույց,ավազ,գիպս,պլասմաս,փայտ

Ամանեղեն-պլասմաս,արծաթ,ֆոսֆոր,փայտ,կավ,ապակի,ֆառֆոռ,ճենապակի,մարմար

Զարդերը-ադամանդ,ոսկի,արծաթ,պլասմասա,բրոնզ

Պարզաբանեք քիմիա բառի իմաստը:

Քիմիան ճշգրիտ գիտություն է, որն ուսումնասիրում է նյութերի հատկությունների, կառուցվածքի, բաղադրության, դրանց փոխարկումների, ուղեկից երևույթների, փոխարկումների ժամանակ առաջացած նյութերի հատկությունների մասին։