Հետազոտական աշխատանք ,,Երկաթ,,

Երկաթը արեգակնային համակարգի ամենատարածված տարրերից մեկն է, հատկապես Երկրի վրա: Երկրի կեղևում նրա միջին պարունակությունը 4,7% ըստ քաշի, այս ցուցանիշով այն զիջում է թթվածնին, կայծաքարային ապարներին և ալյումինին: Բայց Երկիր մոլորակի տեսանկյունից որպես ամբողջություն, երկաթը գրեթե առաջին տեղն է գրավում, քանի որ դրա պարունակությունը Երկրի վերին մանթիայի մեջ կազմում է 14%, առանցքում ՝ 86%, իսկ մեր մոլորակի միջուկի մեջ երկաթի բաժինը կազմում է մեր մոլորակի զանգվածի մոտ 30% -ը: Ըստ որոշ գնահատականների, դրա պարունակությունը երկրային խմբի մոլորակների միջուկներում կազմում է 90%: Հետևաբար, առանց չափազանցության, կարող ենք ասել, որ երկրային մոլորակների համար նշանակության առումով `սա թիվ մեկ տարրն է:

Մաքուր ձևով երկաթը հանդիպում է միայն երկնաքարերում, բայց գրեթե միշտ `կոբալտի և նիկելի աննշան խառնուրդներում նույնպես: Ըստ մեկ վարկածի ՝ «երկաթ» բառը փոխառված է նախ-սլավոնական լեզվից և կապված է «ժելվակ» բառի հետ, այսինքն կլորացված քար, գնդիկ: Պարբերական աղյուսակում այս տարրը գրավում է 26-րդ համարը և նշանակվում է Fe խորհրդանիշով `լատինական Ferrum- ից (երկաթ):

Հավանաբար, առաջին երկաթի կտորը, որը ընկել էր մարդու ձեռքը, երկնաքարային էր, քանի որ անհատական երկաթե առարկաներն արդեն հայտնի էին բրոնզե դարաշրջանում: Հետևաբար, դժվար է որոշել բրոնզե դարից երկաթի դարաշրջանի անցման հստակ ժամանակային սահմանը՝ այն ժամանակահատվածը, երբ մարդիկ տիրապետում էին երկաթի հանքաքարերից երկաթի արտադրությանը: Ըստ որոշ տեղեկությունների, դա տեղի է ունեցել մ.թ.ա. 1200 թվականից ի վեր, մինչև մ.թ. առաջին դարերը:

Բնական երկաթը բաղկացած է չորս կայուն իզոտոպներից ՝ 54Fe, 56Fe, 57Fe և 58Fe, որտեղ 56Fe- ի համամասնությունը 91% է: Երկաթի ավելի քան 20 անկայուն իզոտոպներ հայտնի են նաև զանգվածային համարներով ՝ 45-ից մինչև 72: Գիտնականներից շատերը կարծում են ,որ երկաթով ավարտվում է սինթեզման էլեմենտների շարքը նորմալ աստղերի մեջ,իսկ հետագա բոլոր տարրերը կարող են ձևավորվել միայն պայթյունների արդյունքում:

Հասկանալով երկաթի կարևորագույն դերը մեր մոլորակի կյանքում ՝ ակադեմիկոս Ա.Է. Ֆերսմանը դեռևս 1930-ական թվականներին գրել է. «Երկաթը ոչ միայն ամբողջ աշխարհի հիմքն է, այն նաև մեզ շրջապատող բնության կարևորագույն մետաղը, այն մշակույթի և արդյունաբերության հիմքն է, այն պատերազմի և խաղաղ աշխատանքի գործիք է: Եվ դժվար է գտնել մեկ այլ նման տարր ամբողջ պարբերական աղյուսակում, որն այդքանով կապված կլինի մարդկության անցյալի, ներկայի և ապագայի ճակատագրերի հետ »:

Աղբյուրը՝ http://www.planetarium-moscow.ru/about/news/elementy-zhelezo-glavnyy-metall-prirody/

Նախագիծ ,,Մետաղներ,,

Նախագծի անվանումը`»Մետաղներ»Բովանդակությունը.

---

Մետաղների
1)ընդհանուր բնութագիրը
Մետաղները ՝ պարզ նյութեր են,որոնց բնորոշ է փայլը,նրանք ջերմութթյան ու էլեկտրականության լավ հաորդիչներ են,նաև անդրադարձնում են էլեկտրամագնիսական ճառագայթները: Այս բոլոր առանձնահատկությունները պայմանավորված են մետաղների ատոմների կառուցվածքով և մետաղների բյուրեղներում ատոմների միջև մետաղական կապի գոյությամբ:

2)բնության մեջ տարածվածությունը
Ամոնատարածված մետաղը ՝ ալյումինն է ,որը կազմում է երկրակեղևի 8.8%-ը, նաև տարածված են՝ երկաթը,պղինձը, անագը և այլն,իսկ մարդու օրգանիզմի մոտ 3%ը կազմված է մետաղից:

3)ֆիզիկական հատկությունները
Բոլոր մետաղները (բացի սնդիկից և պայմանականորեն ֆրանսիումից) սովորական պայմաններում գտնվում են պինդ ագրեգատային վիճակում: Շատ մետաղներ պլաստիկ են,նրանց բնորոշ է փայլը,նաև բոլոր մետաղները շատ լավ հաղորդիչներ են:

4)քիմիական հատկությունները
Քիմիական ռեակցիաներում մետաղները հանդիսանում են որպես “վերականգնիչներ” ,և փաստացի տալիս են իրենց էլեկտրենները:

5)ստացման եղանակները
Մաքուր մետաղների ստացման և հետագա օգտագործման համար անհրաժեշտ է դրանց զատել հանքաքարից և զտել։ Անհրաժեշտության դեպքում կատարվում է մետաղների լեգիրացում կամ այլ մշակում:

6)կիրառման բնագավառները
Մետաղները հիմա կիրառվում են շատ բնագավառներում՝ մեքենաշինության մեջ, ժամանակակից տեխնիկայի մեջ, որոշ տնային իրերի և այլի մեջ:

---

«Ընտանեկան դպրոցի հարցեր»

*֊Ո՞ր 7 մետաղներն են հայտնի եղել մարդկությանը դեռ հին դարերից…
Հին և միջին դարերում հայտնի էին 7 մետաղներ՝ ոսկին, արծաթը, պղինձը, անագը, երկաթը, կապարը և սնդիկը:

*֊ Ո՞ր առանձնահատկություններն են բնորոշ բոլոր մետաղներին…
Բոլոր մետաղներին բնորոշ են՝ մետաղական փայլը, նրանք լավ հաղորդիչներ են:

*֊Ո՞ր մետաղն է ամենաշատը տարածված Երկրագնդում…
Ամենատարածված մետաղը Երկրագնդում ՝ ալյումինն է :

*֊Ո՞ր մետաղներն են կոչվում «ազնիվ».ինչու՞…
Ազնիվ են կոչվում այն մետաղները,որոնք՝ քիմիապես կայուն, դժվարահալ, կռելի, գեղեցիկ արտաքին տեսքով մետաղներ են: Ազնիվ մետաղներ են ոսկին, արծաթը, պլատինը և պլատինային մետաղները՝ իրիդիումը, օսմիումը, պալադիումը, ռոդիումը, ռութենիումը:

*֊ Ո՞ր մետաղն է ամենաշատը կիրառվում…
Ամենաշատը կիրառվում է՝ երկաթը:

---

Անհատական֊հետազոտական աշխատանքների թեմաները.
☆֊ Ի՞նչ դեր են կատարել մետաղները մարդկության զարգացման գործընթացում…
☆֊Ալկալիական մետաղներ`Na.K
☆֊Հողալկալիական մետաղներ
☆֊Ալյումին`Al
☆֊Երկաթ` Fe

Անհատական հետազոտական աշխատանք ,,Երկաթ,,

---

Նորրիի հիվանդությունը

Նորրիի հիվանդությունը (ND) հանդիսանում է հազվագյուտ գենետիկ ապակենտրոնացման վիճակ , որը կապված է X քրոմոսոմի հետ, որը բնութագրվում է ցանցաթաղանթի և բնածին կուրության զարգացման անոմալիայով: Ամենատարածված դրսևորումներից են՝ նեյրոսենսորային խուլությունը, զարգացման ուշացումը, մտավոր հետամնացությունը և / կամ վարքային խանգարումներ:

ND- ի տարածվածությունն ու տարեկան տարածվածությունը անհայտ է, սակայն գրականության մեջ նկարագրված է ավելի քան 400 դեպք: Էթնիկական նախահակում չի հայտնաբերվել:
Հիվանդությունը գրեթե միշտ նկատվում է տղամարդկանց մոտ, չնայած կանայք են կրողները : Աչքի վնասվածքը սովորաբար երկկողմանի է և սիմետրիկ:

Ծիածանաթաղանթը, դիմային խցիկը, և եղջերաթաղանթը ծննդյան ժամանակ կարող են նորմալ լինել, սակայն ուղեկցվում են մոխրագույն-դեղնավուն զանգվածների աճով, որոնք հաճախ նկատվում են ոսպնյակների հետևում ՝ ցանցաթաղանթային անոթային դիսոգենեզի և լեյկոկորիայի հետ: Մասնակի կամ ամբողջական ցանցաթաղանթի շերտավորումը զարգանում է կյանքի առաջին մի քանի շաբաթների կամ ամիսների ընթացքում:Մանկության ընթացքում հիվանդների մոտ կարող են զարգանալ՝ կատարակտ, նիստագմուս, առաջի / հետին սինխենիյա, ժապավենի ձևով կերատոպաթիա և աչքի փոքրիկ առաջի խցիկի ՝ ներգանգային ճնշման բարձրացումը:

Հետագայում հայտնվում է կոպի ատրոֆիա (կծկում), ինչպես նաև եղջերաթաղանթի և խորտակված աչքերի քողարկում: Տեսողությունը կարող է տատանվել լույսի ընկալումից մինչև ընդհանուր բնածին կուրություն: Արձանագրվել են հազվադեպ դեպքեր ,որ կանաց մոտ է լինում նորրիի հիվանդությունը,արձանագրվել նաև ցանցաթաղանթի հետ կապված խնդիրներ, ինչպիսիք են ցանցաթաղանթի ջոկատը, աննորմալ անոթները `կապված տեսողության կորստի կամ մեղմ նեյրոսենսորային լսողության կորստի հետ:

Նորրի հիվանդությունը պայմանավորված է NDP գենի մուտքերով (Xp11.4-p11.3): Հայտնաբերվել են մի շարք պաթոլոգիական մուտացիաներ: NDP- ն կոդավորում է նորրին սպիտակուցը, որն անհրաժեշտ է աչքերի և ականջների արյան անոթների զարգացման համար:

Աղբյուր՝ https://www.google.com/url?sa=t&source=web&rct=j&url=https://www.orpha.net/data/patho/RU/Norrie-disease-RUrusAbs649_.pdf&ved=2ahUKEwja1P2m3bjpAhUGV8AKHbjkCxoQFjAAegQIAhAB&usg=AOvVaw0GKOIKYpx9zIMiM9k9KpDw&cshid=1589644299934