Համաշխարհային օվկիանոսի խնդիրները

  Проблемы мирового океана 
Как известно, мировой океан занимает 2/3 поверхности планеты и поставляет до 1/6 белков животного происхождения, которые употребляют в пищу жители Земли. Около 70% всего кислорода вырабатывается во время фотосинтеза фитопланктона. Химическое загрязнение океана крайне опасно, потому как ведет за собой оскудение водных, пищевых ресурсов, нарушение кислородного баланса в атмосфере. В течение ХХ века сильно увеличились выбросы в мировой океан неразложимых синтетических веществ, продуктов химической и военной промышленности.

Համաշխարհային օվկիանոսի խնդիրները

Ինչպես հայտնի է ,համաշխարհային օվկիանոսը զբաղեցնում է երկրի մակերեվույթի 2/3-ը և տալիս է մինչև բնական առաջացած սպիտակուցների 1/6-ը ,որոնք օգտագործում են Երկիր մոլորակի բնակիչները :Մոտ ամբողջ թթվածնի 70%-ը դուրս է գալիս ֆիտոպլանկտոնի ֆոթոսինթեզի ժամանակ : Օվկիանոսի քիմիական աղտոտումը չափազանց վտանգավոր է, քանի որ այն հանգեցնում է ջրի, սննդի ռեսուրսների աղքատացմանը, մթնոլորտում թթվածնի հավասարակշռության խախտմանը: Քսաներորդ դարի ընթացքում հեղուկացնող սինթետիկ նյութերի, քիմիական և ռազմական արդյունաբերության արտադրանքի համաշխարհային օվկիանոսների արտանետումները մեծապես աճեցին:

Խնդիրը լուծելու իմ առաջակը.
Կարծում եմ այդ խնդիրը լուծելու համար կարելի է ստեղծել հատուկ օրենք ,որը պահանջում է չախտոտել օվկիանոսը  ,որը խախտելու դեպքում մարդը պարտավոր է վճարել տուգանք :
Աղբյուր ՝ http://greenologia.ru/eko-problemy/globalnye.html
Թարգմանեց ՝ Աստղիկ Ավագյանը :

Տափակ որդեր

Կան մոտ տափակ որդերի 15000 տեսակ : Մարմինը տափակեցված է դորզովենտրալ (մեջքափորային) ուղղությամբ և ձգված է երկարությամբ, խոռոչ չունի։Նրանց կարելի է հանդիպել քաղցրահամ ջրամբարներում :Առաջին եռաշերտ կենդանիներն են։ Երրորդ սաղմնային թերթիկը՝ մեզոդերմը ներկայացված է պարենքիմայով և առանձին մկանային հյուսվածքով (աղեխորշավորներն ունեն ծածկույթամկանային և մարսողամկանային ամբողջական հյուսվածքներ)։ Հայտեի է շուրջ 7 հազար տեսակ՝ լայնորեն տարածված բնության մեջ։

Հիդրա

​Հիդրայի մասին

Հիդրաները ապրում են քաղցրահամ ջրերում և սնվում են մանր խեցգետիններով ու միջատների թրթուրներով: Նրանք գիշատիչներ են: Հիդրաները շնչում են թթվածնով, որը լուծված է ջրի մեջ: Հիդրան շատ արագ վերականգնում է վնասված մարմնի մասը, դա կոչվում է ռեգենեռացիա: Նրա մարմնի վերին շերտում գտնվում է խայթող բջիջները, որոնց մեջ կա թունավոր հեղուկ: Այդ խայթող բջիջները գտնվում են շոշափուկների վրա: Երբ նրան կպնում է մեկ ուրիշ մարմին, նա իր շոշափուկների միջից հանում է խայթող թելը, մտցնում զոհի մարմինը և կաթվածահար անում նրան: Այս գործողությունից հետո նա իր շոշափուկների օգնությամբ բռնում է զոհին և մտցնում բերանային անցքով դեպի ներս: Սնունդը մարսվում է կիսով չափ, իսկ հետո սնունդը քայքայվում է և գնում դեպի ամեոբաձեվ կեղծ ոտիկներ ունեցող բջիջները: Իսկ ամենա վերջում մարսողությունը կատարվում է մարսողական վակուոլներում:

Բազմացում

Հիդրաները բազմանում են անսեռ և սեռական եղանակով: Ամռանը հիդրաների մոտ առաջանում են բողբոջներ, դրանք մեծանում են և ձգվում: Մարմնի վերջավորությունների վրա առաջանում են շոշափուկներ և բերանային անցք: Փոքրիկ հիդրան աճում է մոր օրգանիզմի հետ միասին, իսկ հետո անջատվում է նրանից և ապրում ինքնուրույն: Այս բազմացումը կոչվում է բողբոջում:
Իսկ սեռական բազմացման ժամանակ հիդրայի վրա առաջանում են հատուկ թմբիկներ, նրանց մեջ են լինում սեռական բջիջներ: Մի մասի մեջ զարգանում է արական բջիջներ, իսկ մյուսում իգական: Հասունացած սպեռմատոզոիդները ջիր միջոցով մտնում են այդ թմբիկների մեջ և միաձուլվում են բջիջների հետ: Բեղմնավորված բջիջները պատվում են թաղանթով և իջնում են ջրի հատակ ու ձմռանը մնում են այնտեղ: Աշնանը հիդրան մահանում է, իսկ սաղմը զարգանում է: Գարնանը թաղանթը քաղքայվում է և փոքրիկ հիդրան դուրս է գալիս:

Տնային առաջադրանք կենսաբանությունից 15/02/18

Համեմատել միաբջիջ կենդանիների կառուցվածքը և կենսակերպը:Համացանցից գտնել տեղեկություններ նախակենդանիների առաջացրած հիվանդությունների (քնախտ, դիզինթերիա, մալարիա և այլն) վերաբերյալ,

դրանց ախտանիշները , տարածման մեթոդները, կանխարգելումն ու բուժումը:

Քնախտ 

Քնախտի փոխանցողը ցեցե ճանճն է։ Հանդիպում է         ՝ Կենտրոնական, Արևմտյան և Արևելյան Աֆրիկայի մի շարք շրջաններում։ Վարակված ճանճի օրգանիզմում տրիպանոսոմները կարող են պահպանվել 2–3 ամիս։Հիվանդությունն սկսվում է հանկարծակի, արտահայտվում կրկնվող տենդով, անցողիկ այտուցներով։ Մաշկի վրա առաջանում է ցան, մեծանում են ավշային, հատկապես պարանոցային, հանգույցները։ Հիվանդության երկրորդ շրջանին խիստ բնորոշ են քնկոտությունը, հոգնածությունը, գլխացավը, խիստ հյուծվածությունը։ Այդ շրջանը կարող է տևել 4–8 ամիս։ Ծանր դեպքերում մահը վրա է հասնում կոմայի կամ զուգակցող այլ հիվանդությունների հետևանքով։Հիվանդների և տրիպանոսոմակիրների հայտնաբերում և բուժում, էնդեմիկ շրջաններում՝ բնակչությանը ցեցե ճանճի խայթոցից պաշտպանող միջոցներ։ Փոխանցողների ոչնչացում քլոր և ֆոսֆորօրգանական միջատասպան նյութերով։ 

Խմբագրել

Ամեոբա և Դիզենթերայի ամեոբա

 

Ամեոբա

Սովորաբար մանրադիտակային չափի են (տրամագիծը՝ մինչև 50 մկմ) կենդանիներ են։ Կան նաև «հսկա» ամեոբաներ։ Pelomixa binucleata-ի մեծությունը հասնում է 3 մմ։ Մեծ մասամբ միակորիզ են, չունեն մարմնի կայուն ձև, կմախք։Շարժվում են ժամանակավորապես առաջացող կեղծ ոտքերի օգնությամբ։ Սովորական ամեոբան հանդիպում է կեղտոտված ջրով լճակների հատակում, տիղմի մեջ։Նա նման է փոքրիկ (0,2-0,5 մմ), հասարակ աչքով հազիվ նկատելի, անգույն դոնդողագնդիկի, որը շարունակ փոխում է իր ձևը։Սնվում են բակտերիաներով ,մանր ջրիմուռներով,  նախակենդանիներով։Ամեոբան շնչում է ջրում լուծված թթվածնով, որը թափանցում է նրա ցիտոպլազմայի մեջ մարմնի ամբողջ մակերեսով։ Թթվածնի մասնակցությամբ ցիտոպլազմայի բարդ նյութերը քայքայվում են ավելի պարզ նյութերի։Բազմանում են հիմնականում անսեռ ճանապարհով՝ կիսվելով։Ամեոբայի սնվելուց հետո նրա մարմինն աճում է։ Մեծացած ամեոբան պատրաստվում է բազմացման։ Բազմացումն սկսվում է կորիզի փոփոխությամբ։ Կորիզը ձգվում է, լայնակի ակոսիկով բաժանվում է երկու կեսերի, որոնք իրարից հեռանում են տարբեր կողմեր։ Այնուհետև ամեոբայի մարմնի վրա առաջանում է կենդանուն երկու մասի բաժանող սեղմվածք։ Յուրաքանչյուր մասի մեջ ընկնում է մեկական կորիզ։ Երկու մասերի միջև ցիտոպլազման կտրվում է, և առաջանում է երկու ամեոբա։

Դիզենթերայի ամեոբա

Դիզենթերիայի ամեոբան  մակաբույծ  նախակենդանիների տեսակներ,  սարկոդայիններ ենթադաս, մարդու աղիքային վարակիչ հիվանդության՝ ամեոբային դիզենտերիայի հարուցիչ։  Ապրում են առավելապես քաղցրահամ ջրերում, երբեմն՝ նաև ծովերում, խոնավ հողի և ավազի մեջ։ Դիզենթերիայի ամեոբան արտաքինով նման է սովորական ամեոբային, բայց նրանից տարբերվում է շատ կարճ կեղծ ոտքերով։

Մակաբույծի զարգացման վեգետատիվ ձևը ներկայացված է 4 ձևով՝

• հյուսվածքային,
• մեծ վեգետատիվ,
• լուսանցքային
• նախացիստային, որոնցից յուրաքանչյուրն ունի ձևաբանական և ֆունկցիոնալ առանձնահատկություններ։

էվգլենա

Կանաչ էվգլենան, ինչպես և սովորական ամեոբան, ապրում է նեխած տերևներով կեղտոտված լճակներում, ջրափոսերում և կանգնած ջրով այլ ջրամբարներում։ 

Նրա առջևի ծայրը բութ է, իսկ հետևինը՝սուր։ Էվգլենայի ցիտոպլազմայի արտաքին շերտը խիտ է, այն մարմնի շուրջը առաջացնում է թաղանթ։ Թաղանթի շնորհիվ էվգլենայի մարմնի ձևը շարժման ժամանակ քիչ է փոխվում:

Էվգլենայի ցիտոպլազմայի մեջ կան 20-ից ավելի ձվաձև, կանաչ քլորոպլաստներ, որոնք նրան տալիս են կանաչ գույն։ Քլորոպլաստներում կա քլորոֆիլ։ Էվգլենան սնվում է լույսի պայմաններում, ինչպես կանաչ բույսերը, իր մարմինը կառուցելով օրգանական նյութերից, որոնք առաջանում են լույսի տակ ֆոտոսինթեզի միջոցով։ Ցիտոպլազմայում կուտակվում են օսլայի բաղադրությանը նման պաշարային սննդանյութերի մանր հատիկներ, որոնք ծախսվում են էվգլենայի սոված ժամանակ։ 

Բջիջները իլիկաձև, ժապավենաձև կամ գլանաձև են՝ 1 կամ 2 մտրակով, ըմպանին հարող ստիգմայով (կարմիր աչք)։ Ակտիվ լողում է ջրում, որոշ տեսակներ կարող են կորցնել մտրակը և անշարժ ապրել ջրի մակերեսին կամ հողում։ Որոշ տեսակներ (օրինակ՝ կանաչ էվգլենա) ջրավազանների աղտոտվածության աստիճանի ցուցիչներ են։

Տարածված է ՀՀ բոլոր մարզերում։ Բնակվում է քաղցրահամ ջրերում, լճակներում, խոնավ հողերում, որոշ տեսակներ՝ կեղտոտ ջրերում։ Զանգվածային բազմացման ժամանակ առաջացնում է ջրի «ծաղկում», թվում է՝ ջուրը ներկված է կանաչ, կարմիր կամ այլ գույնի։ Էվգլենաները բազմանոււմ են 2 ձևով՝ անսեռ և սեռական։

Ծածկասերմեր

Ծածկասերմ կամ ծաղկավոր բույսերը տարածված են ամենուր, բացառությամբ մամառատունդրաներում և մերկասերմ անտառներում ։ Ծածկասերմ բույսերից հայտնի է մոտ 250 000 տեսակ, տարածված ամենուրեք, հատկապես խոնավ արևադարձային շրջաններում: Ծաղկավոր բույսերի նշանակությունը շատ մեծ է մարդու տնտեսական կյանքում, տասնյակ հազար տեսակներ կիրառվում են գյուղատնտեսության և արդյունաբերության տարբեր բնագավառներում, երկրի ժողովրդական տնտեսության զարգացման հիմնական ֆոնդերից են։Ծաղիկն առաջինն է ի հայտ գալիս այս տիպի բույսերում և ապահովում խաչաձև փոշոտումը։Այսպիսով, սաղմը և սերմը զարգանում են սերմնարանի և պտղի պաշտպանության ներքո։ Այստեղից՝ «ծածկասերմեր» անվանումը։
Ծածկասերմի կառուցվածքը

Տնային առաջադրանք կենսաբանությունից Դաս 9(20.11-24.11.17)

Մերկասերմերի կառուցվածքը, բազմացումը,, բազմացումը անգլերեն լեզվով:

Լրացուցիչ առաջադրանք

Ինչու են այս բույսերը անվանվում մերկասերմներ, բացատրել դրանց դերը մարդու կյանքում և բնության մեջ:

Մերկասերմ բույսերը ունեն արմատներ ,ցողուններ ,տերևներ  : Նրանք բազմանում են սերմերով :Գարնանը փոշեհատիկները  արրական կոներից տեղափոխվում են իգական կոնի  սերմնաբողջերի վրա ,և տեղի է ունենում փոշոտում:Փոշեհատիկը  փոշեմուտքով թափանցում է սերմնաբողբոջ  :Հետո իգական թեփուկները խեժով  կպչում են և ամուր փակվում :Ձվաբջջի հասունացման պահին փոշեհատիկը ծլում է ,փոշեխողովակով երկու սպերմանները հասնում են սերմնաբողբոջում գտնվող արքեգոնիումին : Նրանցից մեկը միանում  է ձվաբջջին և կատարվում է բեղմնավորում ,առաջանում է զիգոտ :  Զիգոտից առաջանում է սազմը,իսկ սաղմաբողբոջից սերմը :Սերմերը կոների թեփուկների վրա  դասավորված են զույգ-զույգ ,բաց վիճակում ՝ մերկ ,որի պատճառով էլ բոլոր փշատները կոչվում են մերկասերմեր :Իգական կոները աստիճանաբար են աճում :Սկզբում նրանք կանաչավուն են ,հետո երբ հասունանում է , դառնում են դարչնագույն :Կոները թաղանթաթևերի օգնությամբ ,քամու միջոցով տարածվում են :Բարենպաստ պայմաններում սերմը աճում է և առաջանում է նոր բույս :Մերկասերմ բույսերը մարդկանց նույնպես պետք են ,օրինակ ՝ մերկասերմ բույսերի բնափայտը թանկարժեք հումք է ,եղևնու բնափայտից թուղթ են ստանում ,սոճու բնափայտից ՝ շինանյութ :

Ձիձետներ

Պտանմանների ազգակից են ձիձետները և գետնամուշկերը:Ձիաձետերի ժամանակակից ձևերը բազմամյա խոտաբույսեր են ,նման են փոքր ,կանաչ եղևնիների :Ձիաձետերը տարված են խոնավ անտառներում ,նարգագետիններում, ճահիճներում և դաշտերում ,հատկապես թթվային հողերում :Ձիատների մանր թեփուկաձև տերևները ,և ճյուղերը ցողունի վրա դասավորված են օղակաձև:

Տնային առաջադրանք կենսաբանությունից

Դաս 8(13.11-17.11.17)

Պտերներ, դրանց կառուցվածքը, բազմացումը։

Լրացուցիչ առաջադրանք

Տրված նյութը թարգմանել, պատրաստել ուսումնական նյութ։

Պտերի բազմացումը

Պտերը բազմանում են սպոռերով :Ամառը հասուն բույսի տերևի ներքևի մասում ՝ սպորոֆիտում առաջանում են դարչնագույն տուբերկուլյոզներ :Տուբերկուլյոզների մեջ գտնվում են սպորանգիյներ ,որոնց մեջ աճում են սպոռեր :Աճած սպոռերը դուրս են գալիս սպորանգիյից և  քամու օգնությամբ տարածվում  :Եթե սպոռը ընկնում է այնտեղ ,որտեղ կան բարենպաստ պայմաններ այն սկսում է աճել և ձևակերպվում է փոքրիկ ,միքանի միլիմետր երկարություն ունեցող ,սրտի ձև ունեցող կանաչ ծիլ :Արմատներին այն ամրապնդվում է ռեզոիդների օգմությամբ ,կարող է ինքնուրույն գոյատեվել ,կարողանում է կատարել ֆոթոսինթեզ :Պտի ծիլը գամետոֆիտ է :Նրա ներքևի մասում առաջանում են արրական և իգական սպոռեր ,սպերմատազոիդներ և ձվաբջջիջներ :Ջրի վրայով գեմատազոիդը լող է տալիս ձվաբջջի մոտ , և կատարվում է վերարտադրողականություն ,որի արդյունքում առաջանում է զիգոտ :Զիգոտից զարգանում է սաղմը , այն ստանում է սնուցող նյութեր բուշերից :Այն աճում է ,կամաց-կապաց հայտնվում են “պատահական” արմատներ :Զարգացումը ընթանում է շատ կամաց , և անցնում է շատ տարիներ ,մինչև պտերի մոտ առաջանում են տերևներ ,և նա կարողանում է ձևավորել սպոռեր: